Βοτανολογία - Αλχεμίλλη (Alchemilla)

Αγγλική ονομασία: Alchemilla, Lady’s Mantle
Επιστημονική ονομασία: Alchemilla Vulgaris
Άλλες ονομασίες: Αλχημίλλη, Αλχεμίλλα
Οικογένεια: Ροδοειδή (Rosaceae)
Χρησιμοποιούμενα μέρη: Υπέργεια (φύλλα αποξηραμένα)


Μορφολογία – Γενικά Χαρακτηριστικά

Ποώδες, πολυετές και ανθεκτικό φυτό που φτάνει τα 50εκ. Έχει φύλλα πλατιά, λοβωτά, μαλακά στην υφή και κιτρινοπράσινου χρώματος. Τα άνθη, κιτρινοπράσινα κι αυτά, είναι μικροσκοπικά (3 με 5 χιλιοστά) και βρίσκονται συγκεντρωμένα σε φιόγκους. Το στέλεχος είναι χνουδωτό όπως και τα φύλλα. Οι ρίζες, πασσαλώδεις κι έρπουσες.

Προτιμά τα υγρά και πλούσια εδάφη και τη βρίσκουμε σε βοσκότοπους, λιβάδια, δάση αλλά και πετρώδη εδάφη σε Β. Ευρώπη και ορεινές περιοχές της Κεντρικής και Νότιας. Στην Βρετανία απαριθμεί 11 είδη.

Στην Ελλάδα έχουμε διάφορες ποικιλίες της όπως την Οξύβολο στον Όλυμπο, Χέλμο στο Πήλιο, Αγροτική σε όλες τις πεδιάδες και την Κοινή στη Λακωνία και η οποία μας ενδιαφέρει για τις φαρμακευτικές της ιδιότητες. Υπάρχει και η Άλπεως, αρκετά σπάνιο είδος που αποτελεί άριστο μελισσοτροφικό και κτηνοτροφικό.

Έχει γεύση ξηρή, πικρή και στυφή.

Περιέχει, μεταξύ άλλων, τανίνες, σαλικυλικό οξύ, σαπωνίνες, φυτοστερόλες, πτητικό έλαιο και πικρές ουσίες.


Ιστορία – Μυθολογία

Η ονομασία της προδίδει τη σχέση της με την αλχημεία και την ιδιαίτερη εκτίμηση που της είχαν οι αλχημιστές κατά το Μεσαίωνα οι οποίοι πίστευαν ότι, όταν κάθεται η δροσιά στα φύλλα της είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή της φιλοσοφικής λίθου.

Η αγγλική της ονομασία “lady’s montle” υποδηλώνει την ευεργετική επίδραση του φυτού σε πάσης φύσεως γυναικολογικά προβλήματα. Κάτι που φαίνεται και από την παρομοίωση των φύλλων της με το πέπλο της παναγίας σε μεσαιωνικούς πίνακες.


Συλλογή

Ανθίζει από το Μάη μέχρι και τον Αύγουστο και η συλλογή γίνεται από τον Ιούλιο μέχρι τον Αύγουστο, κατά προτίμηση όμως, πριν τα μέσα Αυγούστου.

Ιδιότητες – Χρήση

Η κύρια και γνωστή της ιδιότητα, όπως προαναφέρθηκε, αφορά την ρύθμιση και ανακούφιση γυναικολογικών διαταραχών όπως δυσμηνόρροια, άτακτο κύκλο κλπ. Όταν δε χρησιμοποιηθεί στον καταιονισμό, μπορεί να ανακουφίσει από κνησμό και δυσάρεστες κολπικές εκκρίσεις που προκαλούνται από μολύνσεις των γυναικείων γεννητικών οργάνων. Λέγεται επίσης ότι δρα ρυθμιστικά στις ορμονικές αλλαγές της εμμηνόπαυσης.

Όπως και τα περισσότερα βότανα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανακούφιση από ενοχλήσεις του πεπτικού όπως φλόγωση στομάχου και εντέρων και γαστρίτιδα και λειτουργεί ως στυπτικό ενάντια στις διάρροιες.

Οι πλύσεις και το κατάπλασμα από το χυμό της χρησιμοποιούνται σε πρηξίματα και πληγές και οι γαργάρες καταπραΰνουν τον ερεθισμένο λαιμό ή φάρυγγα λόγω της αντιφλεγμονώδης δράση της.

Άλλες χρήσεις:

Τα νεαρά, τρυφερά της φύλλα μπορούν να προστεθούν στις σαλάτες.

Χρησιμοποιείται επίσης στην κτηνιατρική σε περιπτώσεις δυσκοιλιότητας.